مدل توسعه ای زوج درمانی یک رهیافت در مشاوره روابط است که علاوه بر رشد و توسعه زوج ها به صورت یک شخصیت واحد، بر رشد و توسعه هر یک از زوجین به صورت انفرادی هم تمرکز می کند.
این رهیافت فرض می کند که روابط بلند مدت با پیشرفت از طریق یک سری از مراحل توسعه ای قابل پیش بینی، در طول زمان تغییر می یابند.
وقتی که مشکلات در طول این پیشرفت ها ایجاد شوند، یک متخصص سلامت روانی واجد شرایط می تواند حمایت ها و راهنمایی هایی را ارائه دهد.
• مدل توسعه زوج درمانی چیست؟
• نظریه مربوط به مدل توسعه ای
• تکنیک های مورد استفاده در مدل توسعه ای
• محدویت های مربوط به مدل توسعه ای
مدل توسعه ای زوج درمانی چیست؟
مدل توسعه ای زوج درمانی که در دهه 1980 و توسط الی بدر و پتر پیرسون معرفی شد، بر روی پاتولوژی و آسیب شناسی تمرکز نمی کند، بلکه در عوض بر نقش توسعه و پیشرفت در روابط تاکید دارد.
این مدل با استفاده از مراحل توسعه ای معمولی، رشد بزرگسالان در روابط را با گروه های مربوط به دوران کودکی مقایسه می کند.
بر اساس این مدل، این یک امر طبیعی است که با صرف مدت زمان بیشتر در کنار یکدیگر، روابط بزرگسالان تغییر کند و آنها به عنوان یک تیم رشد کنند.
به دلیل اینکه طرز تغییر زوج ها و شریک های زندگی همانند یکدیگر نمی باشند، ممکن است در طول دوره مربوط به روابط، چالش های بالقوه ای بروز کنند.
برای مثال، در زمانی که زوج ها نتوانند مراحل توسعه ای جدید را مدیریت کنند و یا زمانی که همسر ها در مراحل متفاوتی قرار داشته باشند، ممکن است بین آنها تضاد ایجاد شود
نظریه مدل توسعه ای
مدل توسعه ای زوج درمانی بر مبنای کار مارگارت ماهلر ایجاد شده است که مراحل رشد اولیه دوران کودکی را مشخص کرد.
این مدل معرفی شده توسط مارگارت شامل مفهوم و درک وی از ایجاد تفاوت و جنبه های خاصی از نظریه دلبستگی می باشد.
همانند سایر مدل های توسعه ای، این نظریه فرض می کند که یک سری معیارهای توسعه ای وجود دارد که قابل پیش بینی می باشد.
بر اساس عقیده بدر و پیرسون، احتمالا روابط بلند مدت از طریق مراحل زیر انجام می گیرند:
• پیوند و اتصال:
این اولین دوره و مربوط به ماه عسل است که طی آن زوج های به یکدیگر نزدیک تر می شوند، تشابهات یکدیگر را پیدا می کنند و یک حس دوست داشتن و عشق، نسبت به یکدیگر پیدا می کنند.
• ایجاد تفاوت و تفکیک:
در طول این مرحله، زوج ها تفاوت های یکدیگر را بررسی و شناسایی می کنند.
یکی از وظایف اصلی مربوط به این مرحله توسعه ای، پیدا کردن راه حل های برای از بین بردن تضادهای موجود می باشد.
• عمل کردن:
در طول این دوره، زوج های استقلال یکدیگر را بررسی می کنند، در بیرون از روابط رشد می یابند، و زمانی را صرف بهبود عزت نفس خود و کسب شایستگی در بیرون از روابط می کنند.
• ایجاد روابط صمیمی:
این مرحله ای است که طی آن زوجین از یکدیگر فاصله می گیرند و سپس به سمت یکدیگر نزدیک می شوند.
در اغلب موارد، رابطه جنسی زوج ها در طول این مرحله عمیق تر می شود.
• همکاری:
این مرحله از رشد شامل صمیمیت واقعی می باشد، زوج ها به این شناخت می رسند که می توانند زمان بیشتری با یکدیگر باشند و در کنار هم، قوی تر از شرایطی بشوند که تنها هستند.
نقش توسعه محدود به روابط نمی باشد، و همچنین این مدل مراحل توسعه ای را برای هر یک از زوجین در نظر می گیرد.
باور بر این است در زمانی که همسران در مراحل توسعه ای متفاوتی باشند، احتمال ایجاد تضاد بین آنها وجود دارد.
علاوه بر این، این مدل بر اساس این ایده می باشد که روابط سالم ایجاب می کند که هر یک از زوجین رشد توسعه ای را تجربه کنند.
بر اساس باور بدر، این نظریه که زوجین با مشکلاتی مواجه هستند که قابل پیش بینی است، بر مبنای عواملی می باشد که عبارتند از: نوع دلبستگی که هر یک از زوجین دارند، مرحله توسعه ای فعلی هر یک از زوجین و رابطه و مدت زمانی که زوجین با یکدیگر هستند.
تکنیک هایی که در مدل توسعه ای استفاده شده است
در مدل زوج درمانی، نقش درمانگر ها کمک به طرفین برای شناخت مرحله ای که هر یک از زوجین در آن قرار دارند، بحث در مورد وظایف مربوط به مرحله فعلی و رفع موانعی است که باعث توقف زوجین می شود.
به بیان دیگر، هدف درمانگر کمک به زوجین برای حرکت و انتقال از مراحل توسعه ای و رشدی، در فرآیند توسعه ای مربوط به ارتباط عاطفی عمیق تر و کامل تر می باشد.
این مرحله هم به صورت زوجی و هم به صورت انفرادی صورت می گیرد.
درمانگرانی که در این روش درمانی مشارکت می کنند می توانند از تکنیک های مختلفی استفاده کنند و ممکن است این تکنیک ها تحت تاثیر مراحل توسعه ای زوجین باشد.
برای مثال در مرحله تفکیک و ایجاد تفاوت، درمانگر می تواند تمایلات متفاوت هر یک از زوجین را نرمال کند و به زوجین کمک کند تا به جای توقف در مرحله فعلی و در نظر گرفتن تفاوت ها به عنوان عوامل خطرناک برای روابط شان ، رشد کنند و به مراحل بالاتر برسند.
درمانگرانی که مدل توسعه ای زوج درمانی را بکار می گیرند می توانند بر روی یک زوج کار کنند تا آنها به یک ارتباط کاراتری دست یابند.
برای مثال آنها را تشویق کنند تا سوالات خاتمه دار بپرسند و آنها را تشویق کنند تا تفکرات، احساسات و تمایلات خود را بازگو کنند.
آنها می توانند از تمریناتی استفاده کنند که برای کمک به زوجین طراحی شده است و در نتیجه آن می توانند آسیب پذیری و ضعف عاطفی موجود در رفتار های ناخواسته را کشف کنند.
برای مثال، ممکن است که درمانگر در طی یک مکالمه تند مابین زوجین، یک حس خجالت را کشف کنند.
علاوه بر این، در زمانی که عقاید مشکل زا وجود دارد و همچنین در زمانی که عقاید مشکل زا باعث ایجاد چالش برای زوجین می شود، درمانگر می تواند تشخیص دهد که یکی از زوجین از درد خاصی رنج می برد.
درمانگر تلاش دارد تا چرخه های منفی ایجاد شده ما بین والدین را از طریق قطع این چرخه و آگاهی دادن به زوجین در موردآنها، قطع کند و از بین ببرد.
محدودیت های مربوط به مدل توسعه ای
مدل توسعه ای یک روش تقریبا جدیدی می باشد، بنابراین تحقیقات محدودی در مورد کارایی این روش در دسترس است.
با این وجود گزارش های موجود در رابطه با زوج هایی که از این رهیافت استفاده کرده اند، نشانگر این است که مدل توسعه ای می تواند برای برخی از زوجین کارایی مناسبی داشته باشد.
همانند بیشتر رهیافت های درمانی، رابطه مابین درمانگر و درمانجو می تواند بر نتیجه این درمان تاثیر قابل توجهی داشته باشد.
ترجمه و گردآوری :دکتر یاسر دادخواه
نظرت چیه؟